Το Ανθρωπολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών ιδρύθηκε το 1886 και είναι ένα από τα αρχαιότερα Μουσεία του Ανθρώπου στην Ευρώπη. Η ίδρυσή του αποσκοπούσε στην προώθηση επιστημονικών στόχων του νεαρού τότε κλάδου της Φυσικής Ανθρωπολογίας και αποτελούσε πρωτοποριακή ενέργεια για τα ελληνικά δεδομένα. Πρέπει, επίσης, να σημειωθεί ότι από την ίδρυσή του είχε δημιουργηθεί με την προοπτική ολοκληρωμένης και εκπαιδευτικής πανεπιστημιακής μονάδας, πέρα από το μουσειακό και ευρύτερα ενημερωτικό του χαρακτήρα.

Αρχικά, το Ανθρωπολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών στεγάστηκε στο κτίριο Ακαδημίας στο κέντρο της Αθήνας. Αργότερα, το 1930, όταν κτίσθηκε το κτιριακό συγκρότημα της Ιατρικής Σχολής στο Γουδί, εγκαταστάθηκε στο χώρο που βρίσκεται σήμερα.

Οπωσδήποτε, η ίδρυση του Ανθρωπολογικού Μουσείου του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο τέλος του 19ου αιώνα, αποτελούσε πρωτοποριακή και εμπνευσμένη ενέργεια, ανταποκρινόμενη σε μελλοντικές επιστημονικές ανάγκες που την εποχή εκείνη μόλις διαφαίνονταν. Στις σημερινές συνθήκες το Ανθρωπολογικό Μουσείο, ως θεσμοθετημένος φορέας στην κατεύθυνση της Φυσικής Ανθρωπολογίας, συνιστά σημαντική παράμετρο αναβάθμισης της ανθρωπολογικής εκπαίδευσης στη χώρα μας.

Ιδρυτές

Η δημιουργία και η βασική σύνθεση του Ανθρωπολογικού Μουσείου όπως έφτασε μέχρι τις μέρες μας καθορίστηκαν κυρίως από δύο επίμονους και αφοσιωμένους στο επιστημονικό τους έργο ανθρώπους, το Συριανό Κλώνο Στέφανο και τον Λακεδαιμόνιο Ιωάννη Κούμαρη. Παρά τις αντίξοες συνθήκες που αντιμετώπισαν, αφιέρωσαν όλες τους τις δυνάμεις και τις προσπάθειές τους στη θεμελίωση ανθρωπολογικής παιδείας στη χώρα μας.

Ο Κλων Στέφανος (1854-1915), ιδρυτής του Μουσείου και διευθυντής του έως το 1915, δημιούργησε τον αρχικό πυρήνα παλαιοανθρωπολογικών συλλογών του Μουσείου και πραγματοποίησε τις πρώτες έρευνες για τη μελέτη των αρχαίων σκελετικών πληθυσμών του ελλαδικού χώρου. Επίσης, έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τη μελέτη των σύγχρονων πληθυσμών του ανθρώπου και ιδιαίτερα του ελλαδικού πληθυσμού. Εκτός από την ίδρυση του Ανθρωπολογικού Μουσείου, αποτέλεσμα των επιστημονικών δραστηριοτήτων του Κλώνου Στεφάνου, ήταν η ίδρυση, έκτακτης έδρας Ανθρωπολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, το έτος 1915.

Ο Ιωάννης Κούμαρης (1879-1970), ως διευθυντής του Μουσείου από το 1915 έως το 1950, συνέβαλε αποφασιστικά στη σοβαρή ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του Μουσείου και την επιστημονική καθιέρωσή του σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Παράλληλα με την περαιτέρω ανάπτυξη της Σκελετικής ή Προϊστορικής Ανθρωπολογίας, καθιέρωσε ένα δεύτερο σημαντικό τομέα εργασίας του Μουσείου που αφορούσε στη διερεύνηση της παρουσίας του "παλαιοντολογικού ανθρώπου" και την ανάπτυξη της Παλαιοανθρωπολογίας στη χώρα μας.

Ο αυστριακός Άνταλμπερτ Μάρκοβιτς (1897-1941) υπήρξε στενός συνεργάτης του Ι. Κούμαρη. Ως πρόεδρος της “Εταιρείας για την Έρευνα των Σπηλαίων” στη Βιέννη, είχε έρθει το 1927 στην Ελλάδα, στα πλαίσια μιας ερευνητικής αποστολής που είχε διοργανώσει με την υποστήριξη αυστριακών επιστημονικών φορέων. Την περίοδο 1927-1940 διεξήγαγε εκτεταμένες σπηλαιολογικές έρευνες από τη Μακεδονία έως την Κρήτη, με στόχο την τεκμηρίωση της ιδιαίτερης σημασίας του γεωγραφικού μας χώρου για την παρουσία και την εξέλιξη του ανθρώπου στην Ευρώπη.

2004-2013 | Διευθυντής Μουσείου, 1998-2013 | Υπεύθυνος Επιστημ. Συλλογών - Καθηγητής κ. Θ.Πίτσιος

Από το 2004 μέχρι το 2013 ως Διευθυντής Μουσείου και από 1998 εως 2013 ως Υπεύθυνος Επιστημονικών Συλλογών εργάστηκε ο καθηγητής κ. Θ. Πίτσιος.